Mogelijk verbod op TikTok

Met maar liefst 3 miljoen (veelal jonge) Nederlandse gebruikers kunnen we niet om TikTok heen. De helft van de Nederlandse TikTokkers brengt zelfs dagelijks een bezoek aan dit populaire platform. Met de juiste content heb je tegen lage productiekosten een gigantisch bereik. Het recent door TikTok afgekondigde nieuwe privacybeleid voor de EU zet grote vraagtekens bij de veiligheid van het platform. Ben je actief op TikTok of heb je plannen om te starten, lees dan hier de laatste ontwikkelingen. 

Afgelopen vrijdag werden wij benaderd door de NOS met de vraag of ze bij een van onze klanten een reportage mochten maken over het gebruik van TikTok door jongeren.
Bekijk de video hier >> 


Een jaar geleden schreven we dit artikel waarin we tips gaven hoe je als school TikTok in kunt zetten om jongeren op een verantwoorde manier te bereiken. In het artikel spreken we van 1,7 miljoen Nederlandse TikTokkers. Nu is dat aantal met 75% (!) toegenomen tot maar liefst 3 miljoen Nederlandse gebruikers. Deze ongekende groei én de veelal jonge doelgroep maken TikTok nog interessanter om jongeren te bereiken.

Politici maken zich zorgen

Toen - in 2021 - was TikTok al omstreden, maar door het vernieuwde privacybeleid dat het platform begin november 2022 afkondigde maken ook Nederlandse politici zich grote zorgen over de gegevensbeveiliging van de uit China afkomstige app. Je kunt de krantenkoppen de afgelopen weken niet gemist hebben: “ChristenUnie wil TikTok-verbod, ook kabinet maakt zich zorgen over privacy” (NOS), “We worstelen met TikTok: ongemak rond ongrijpbaar China groeit” (nu.nl) en “Kabinet wil onderzoek naar sociaal medium TikTok: ‘Mogelijk gaan gegevens naar Chinese overheid’” (AD). 

Data naar China 

In het nieuwe privacybeleid staat expliciet vermeld dat TikTok-medewerkers uit China data van Europese gebruikers kunnen inzien. Om welke informatie en welke medewerkers het precies gaat, is onduidelijk maar de gegevens van TikTok-gebruikers kunnen terecht komen bij de Chinese overheid. China staat niet op de zogenaamde ‘Veilige lijst’ van de Europese Commissie. Simpel gezegd betekent dit dat niet vastgesteld kan worden of China voldoet aan ‘an adequate level of data protection’. Chinese bedrijven zijn sinds dit jaar bovendien verplicht om hun algoritmes en de inzet daarvan met de Chinese internettoezichthouder te delen, dit geldt dus ook voor het moederbedrijf van TikTok. Dit zou misbruik van gebruikersgegevens tegen moeten gaan, maar betekent ook dat de Chinese overheid toegang kan krijgen tot privacygegevens.  

Tiktokker blijft kijken

Het andere gevaar is de mate van beïnvloeding van TikTok. Het algoritme van TikTok werkt zo goed, dat hier misbruik van gemaakt kan worden. Op basis van de kijktijd en interacties van een gebruiker wordt bepaald wat de app het beste kan voorschotelen om ervoor te zorgen dat de TikTokker blijft kijken. TikTok geeft geen inzicht in hoe zij dit doet. Door invloed uit te oefenen op het algoritme, kan voorrang gegeven worden aan selectieve content met een specifiek perspectief (bijvoorbeeld op politiek vlak) zonder dat de TikTokker zich daar bewust van is. Een interessant detail is dat de Chinese overheid zelf maatregelen heeft getroffen om de eigen jeugd te beschermen tegen hun versie van TikTok, genaamd Douyin. In China geldt onder andere een tijdslimiet voor jongeren onder de 14 jaar en de app gaat om 22.00 uur op zwart. 

Account verwijderen of niet?

Raden we aan om je account direct te verwijderen? Dat niet. TikTok is al jaren omstreden, dat is geen nieuws. ByteDance, de Chinese eigenaar van TikTok, heeft aangegeven aanpassingen te willen doen, o.a. op het gebied van de beveiliging van persoonsgegevens, om te voorkomen dat er een verbod komt op de app. Bovendien kunnen gebruikers (of ouders van gebruikers) zelf het een en ander doen door de privacy-instellingen in de app te doorlopen. Zo kun je gepersonaliseerde advertenties blokkeren, je account privé maken, ongepaste content beperken en – belangrijk voor ouders – toezicht houden op het account van je kind(eren) via je eigen TikTok-account dankzij een gezinskoppeling.

Rabbit hole van informatie

Op Europees niveau wordt gewerkt aan wetgeving die er onder meer voor moet zorgen dat aanbevelingsalgoritmes transparanter worden en platforms de diversiteit aan informatie moeten vergroten waardoor gebruikers niet in een rabbit hole van informatie gezogen worden. Deze wetgeving wordt in 2023 en 2024 geïmplementeerd. Overigens geldt dit ook voor andere social media platforms, zoals Facebook en Instagram. Wil je je leerlingen bewust maken van hun gebruik van TikTok, leer hen dan goed te kijken naar hun eigen privacy-instellingen, verdiep je namens hen in het nieuwe privacybeleid of wacht tot de nieuwe EU-wetgeving in 2024 volledig in werking is getreden.

NEEM CONTACT MET ONS OP